Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου

Τρίτη 4 Σεπτεμβρίου 2018
Από το Αίγιο στη Ρακίτα. 34 χιλιόμετρα. Υψόμετρο 1184μ.



Στόχος της σημερινής ημέρας μου, ο αρχαίος γεωμετρικός ναός της Ρακίτας. Η Ρακίτα είναι ένα οροπέδιο επάνω στο Παναχαϊκό όρος. Όπως είδα στους χάρτες, βρίσκεται στα 1150 μέτρα ψηλά, μέσα σε ελατόδασος. Σχηματίζεται μία μικρή λίμνη περιστασιακά, υπάρχει ένας μικρός οικισμός, και προφανώς είναι ένας καλοκαιρινός προορισμός στο όμορφο ορεινό μέρος με εξαιρετικό φυσικό περιβάλλον.

Όταν σχεδίαζα τη διαδρομή, αυτός ο αρχαϊκός ναός τράβηξε το ενδιαφέρον μου για την παλαιότητά του. Πρόκειται για έναν αρχαϊκό ναό, του 8ου αιώνα π.Χ. Το 1972 πρώτη φορά κατά τη διάνοιξη δρόμου, η μπουλτνόζα πέφτει πάνω σε αρχαία. Μια ημιτελής ανασκαφή γίνεται το 1979 και αποκαλύπτει τον αρχαιότερο ναό της Αχαΐας, που έχει μάλιστα θεωρηθεί από αρχαιολόγο ότι άλλαξε τα δεδομένα για την καταγωγή του δωρικού ρυθμού από την ανατολική Αχαΐα. Χρονολογήθηκε στην υστερογεωμετρική περίοδο, 725-690 π.Χ. Κατασκευάστηκε επάνω σε υπαίθριο βωμό με τέφρα, χαρακτηρισμένος ως αψιδωτός πριν από τη διαμόρφωση των δυο ρυθμών δωρικού και ιωνικού, και υπήρξε και μυκηναϊκή φάση λατρείας. Από τα ευρήματα, ειδικά από έναν χάλκινο καθρέφτη, προέκυψε ότι ο ναός ήταν αφιερωμένος στην Αρτέμιδα Αοντία, δηλ. που φέρνει τους ανέμους, κάτι που παραπέμπει στην εκτεθειμένη θέση στο διάσελο ψηλά στο όρος.



Από τα αρχαιολογικά δεδομένα θεωρήθηκε πιθανό ότι εκεί συλλατρευόταν και ο Απόλλων. Ο ναός είχε ξύλινους κίονες και δίκλινη σκεπή από καλάμια και λάσπη, που τον 6ο αιώνα έγινε με επίπεδες κεραμίδες κορινθιακού τύπου, οι οποίες μετά κατά μέρος αντικαταστάθηκαν με κεραμίδες καμπύλες λακωνικού τύπου. Στα ευρήματα περιλαμβάνονταν νομίσματα και αντικείμενα από μακρινές περιοχές όπως Μέγαρα, Σπάρτη, Αίγυπτο, Κόρινθο, Άργος, κυνηγετικά όπλα, γυναικεία κοσμήματα, διπλοί πελέκεις, και μυκηναϊκή σφραγίδα. Βρέθηκε ομοίωμα τρίποδου λέβητα όμοιο με ανάλογα αναθήματα των μεγάλων ιερών Ολυμπίας και Δελφών. Σε διπλανό λόφο βρέθηκε βυζαντινό νόμισμα. Ο ναός απουσιάζει από τις γραπτές πηγές. Το ιερό ήταν σε χρήση από τον 8ο αιώνα π.Χ. μέχρι τον 4ο αιώνα π.Χ. όταν καταστράφηκε από σεισμό. Δεν ξαναχτίστηκε αλλά η λατρεία συνεχίζονταν σε υπαίθριο βωμό, μέχρι τον 4ο αιώνα μ.Χ., όταν με το διαβόητο θεοδοσιανό διάταγμα καταργήθηκαν επισήμως οι αρχαίες λατρείeς. Κατά τη διάνοιξη του δρόμου Ρακίτας-Αιγίου το 1972, ένα μέρος του ναού, ο βωμός και το ΒΑ τμήμα του ναού, καταστράφηκαν!

Προσπάθησα να καταλάβω το προσωνύμιο “αοντία”, ερευνώντας στα λεξικά. Η Άρτεμις, πολυεπίπεδη και πολυπρόσωπη όπως η φύση, έχει έναν πολύμορφο χαρακτήρα που αντανακλάται σε πολλά επίθετα που συνοδεύουν το όνομά της. Οι απόψεις δεν συμπίπτουν, ωστόσο επικρατέστερη ερμηνεία φαίνεται η προέλευση από το ΑΩ, ΑΗΜΙ, ΑΗΡ. Η θεά που φέρνει τους ανέμους, τις κινούμενες μάζες του αέρος, η φυσώσα θεά. Η τοποθεσία έχει σημασία, γιατί δεν μπορεί κανείς παρά να παρατηρήσει τη θέση στο διάσελο όπου διέρχεται ο άνεμος. Αυτό το δροσερό αγέρι του ελατόδασους του Παναχαϊκού, αυτού του βαθυπράσινου δάσους, το νιώθεις αμέσως. Η Άρτεμις ως γυναικεία θεότητα της φύσης, που γενικά συνδέεται με το νερό και τη φωτιά, εδώ στη Ρακίτα για πρώτη φορά συνδέεται και με το πρώτο στοιχείο, την κίνηση, τον αέρα, δηλ. η λατρεία συνδυάζει δύο στοιχεία, τη φωτιά και τον αέρα, αλλά περισσότερα θα πούμε για τα κοσμικά στοιχεία παρακάτω στη συνέχεια του ταξιδιού μας, καθώς όπως είπαμε αυτό το ταξίδι μας είναι ένα ταξίδι όχι μόνο στο χώρο αλλά και στο χρόνο. Η παρουσία της Αρτέμιδος ήταν πολύ έντονη στην Πελοπόννησο. Τα ιερά της υπάρχουν κυρίως στην ύπαιθρο, και οι ναοί της προσαρμόζονται αρχιτεκτονικά στις ιδιαιτερότητες του τοπίου. Ο συγκεκριμένος ναός της είναι ο παλαιότερος σωζόμενος στην Πελοπόννησο. Αψιδωτός για καλύτερη προστασία από τα στοιχεία στο δύσκολο ορεινό περιβάλλον. Θεωρήθηκε πιθανό ότι ο ναός δεν ανήκε σε καμία πόλη, αλλά επρόκειτο για “ανεξάρτητο” υπαίθριο λατρευτικό κέντρο. Έχει ενδιαφέρον να σκεφτείς, πώς εκείνα τα χρόνια οι άνθρωποι εδώ ψηλά στα 1150 μέτρα δημιούργησαν ναό, κοντά σε αρχαίο δρόμο που ένωνε το Αίγιο με την Αρκαδία. Σήμερα, με δρόμους, με οχήματα, με μέσα, με τεχνολογία, και οι άνθρωποι που έρχονται εδώ είναι ελάχιστοι!

Πραγματικά μόνο το να φτάσεις εδώ πάνω, με οποιοδήποτε όχημα, συνιστά μία περιπέτεια. Στους χάρτες είδα τον χωματόδρομο, και χάραξα τη διαδρομή μου ώστε να έρθω στη Ρακίτα από το Αίγιο. Συχνά όταν βρίσκεσαι στο δρόμο ανακαλύπτεις ότι οι δρόμοι στα χαρτιά είναι πιο εύκολοι... Ξεκινώ λοιπόν τη μέρα μου από το Αίγιο, σε ένα μικρό συμπαθέστατο ασφαλτόδρομο που σκαρφαλώνει στα βουνά μέσα από ελαιώνες. Η ανάβαση είναι επίμονη. Σύντομα αρχίζει η ζέστη και αναζητώ συχνά ίσκιο κάτω από καμιά ελιά, για να πάρω μια ανάσα.

Όσο ανεβαίνω εισέρχομαι στον κόσμο της αμπέλου. Και είναι η εποχή του τρύγου. Ο τόπος είναι γεμάτος αμπελώνες. Άνθρωποι μαζεύουν σταφύλια με μεγάλους κουβάδες στους λόφους και τις πλαγιές. Ολόκληρα βουνά γεμάτα σταφύλια, νοστιμότατα! Η ατμόσφαιρα είναι γεμάτη από τις ευωδιές της σταφίδας που είναι απλωμένη σε όλον τον τόπο για ξήρανση. Δροσερά νερά κατεβαίνουν από το βουνό. Ένας κόσμος παραδεισένιος. Εκτός από σταφύλια υπάρχουν και καταπληκτικά σύκα. Με σταφύλια, σύκα και δροσερό νερό, νιώθω ότι η υπέροχη φύση μού προσφέρει καύσιμα για να την απολαύσω στο έπακρο.





Τα Κουνινά είναι ένα ήσυχο χωριό, που μετά από κάμποσες ώρες ανάβασης στη ζέστη του καταμεσήμερου θα μού προσφέρει απλόχερα τη δροσιά του. Αγροτικά αυτοκίνητα γεμάτα σταφύλια πηγαινοέρχονται. Υπάρχουν λίγοι άνθρωποι στο καφενείο και ένα μαγαζάκι. Στη μικρή πλατεία ένας άνθρωπος ξαπλωμένος κάτω από ένα έλατο απολαμβάνει τον τέλειο υπνάκο. Κοιμάται τόσο ωραία που λυπάμαι που τον ξυπνάω όταν ανοίγω τη βρύση να ετοιμάσω μεσημεριανό. Έχω τόσο κέφι που δεν νιώθω καμία ανάγκη για ανάπαυση και μετά από ένα σύντομο γεύμα συνεχίζω στην ανηφόρα. Άνθρωποι σκόρπιοι μέσα στους αμπελώνες μαζεύουν σταφύλια. Το υψόμετρο αυξάνεται, η ατμόσφαιρα δροσίζει, ο καιρός είναι θαυμάσιος, η θέα στον Κορινθιακό Κόλπο ολοκληρώνει τα μαγικά τοπία της ορεινής Αιγιαλείας.





Κάποτε τελειώνει η άσφαλτος και αρχίζει το χώμα. Σε μία διασταύρωση, έχω διαθέσιμα τα εξής τρία υπέροχα πράγματα: σταφύλια, σύκα, βρύση με δροσερό νερό. Μια πινακίδα με πληροφορεί με εθνική υπερηφάνεια για το πού πρέπει να στρίψω για τον Γεωμετρικό Ναό Ρακίτας - Rakita Geometric Temple. Ωραία.



Σύντομα ο δρόμος αποκτά μία απίστευτα μεγάλη κλίση, που θα με κάνει να σπρώχνω το ποδήλατο με τα πόδια στην ανηφόρα μετακινούμενος με την αστρονομική ταχύτητα των 3 χιλιομέτρων την ώρα το πολύ. Συναντώ ένα άκρως συμπαθητικό εκκλησάκι με όλα τα απαραίτητα για τη μεσημεριανή στάση - παχύ ίσκιο από μουριές, νερό, τέλειο γρασίδι, απέραντη ησυχία.



Ετοιμάζω ένα καλό γεύμα και η κατάσταση σηκώνει μέχρι και υπνάκο. Η ώρα πήγε 15:20 και μαζεύω πράγματα για να ξεκινήσω. Ένα αυτοκίνητο σταματά δίπλα μου. Ο οδηγός έχει μία μεγάλη απορία:
-Πού πας ρε σύ εδώ πάνω; ρωτά έκθαμβος.
-Στη Ρακίτα.
-Τι λες ρε; Θα πας στη Ρακίτα με αυτό;
-Ναι.
-Έχει τσακάλια το βουνό.
-Δεν πειράζει, θα έχω και παρέα.
-Καλά ρε, αν φτάσεις στη Ρακίτα γράψε μου!
Και αμέσως, χωρίς να περιμένει απάντηση ή σχόλιο, γκαζώνει δυνατά για να σηκώσει όση περισσότερη σκόνη μπορεί!

Και η ανάβαση συνεχίζεται. Μια ανάβαση απολύτως ανελέητη. Με ένα φορτωμένο ποδήλατο σαν το δικό μου, το πέρασμα αυτού του δρόμου εξελίσσεται σε επίτευγμα. Για να πάω καβάλα, ούτε λόγος φυσικά. Σε μερικά σημεία ο “δρόμος” είναι ανεκδιήγητος. Είναι μόνο για δασικά οχήματα ειδικής χρήσεως. Η κλίση είναι τέτοια που πηγαίνω βηματάκι-βηματάκι, προσπαθώντας να κρατήσω το βάρος του ποδηλάτου για να μη με πάρει πίσω η κατηφόρα και επέλθει η καταστροφή. Οι ώρες περνούν, μέτρο μέτρο προωθούμαι ψηλότερα, και από ένα σημείο και μετά σταματούν τα αμπέλια και αρχίζει το καθαρό ελατόδασος.



Ένα κλασικό ελληνικό ελατόδασος, στην εμφάνιση και στη μυρωδιά του. Βαθύ πράσινο, ησυχία απέραντη, κανένα σπινάκι του δάσους μόνο. Ο χρόνος κυλά αργά. Η οδήγηση στο δύσκολο δρόμο απαιτεί προσοχή και συγκέντρωση.

Πηγαίνω, πηγαίνω, πηγαίνω, μια καβάλα μια με τα πόδια, δάσος ατελείωτο. Κάποια στιγμή βγαίνω στο διάσελο. Σύμφωνα με το χάρτη, κάπου εδώ είναι ο ναός. Μα πού στο καλό είναι; Πηγαίνω μπρος πίσω για να βρω την τοποθεσία. Μέσα στην ερημιά, δεν υπάρχει κανείς για να ρωτήσω. Τα πρόβατα ίσως ξέρουν, αλλά δεν ξέρω τη γλώσσα τους.


Και όμως ναι, πρέπει να είναι αυτές οι λαμαρίνες! Υπάρχει ένας χώρος περιφραγμένος, κλειστός με λουκέτο. Και ούτε μία πινακίδα πουθενά!



Δεν μπορώ να μπω εύκολα. Αλλά προκύπτει το ερώτημα, κι εάν έμπαινα μέσα τι θα έβλεπα; Δεν υπάρχει πουθενά καμία απολύτως πληροφορία ή ένδειξη ενδιαφέροντος. Απλώς μερικές λαμαρίνες που σκεπάζουν μερικές πέτρες. Αυτό είναι όλο. Τίποτε άλλο. Μοιάζει με ένα κακόγουστο αστείο.

Ο οικισμός της Ρακίτας αποτελείται από μερικά σπίτια και μία ταβέρνα. Δεν μού έδωσε το email του ο βλάκας των 15:20 για να τού στείλω ένα μήνυμα. Λίμνη δεν υπάρχει, σχηματίζεται κάποιες φορές το χειμώνα-άνοιξη αλλά το καλοκαίρι αποξηραίνεται. Ο συνήθης ασφαλτόδρομος για να φτάσεις εδώ έρχεται από τα δυτικά, από την Πάτρα. Όταν έρχεσαι από εκεί, αντικρύζεις στη διασταύρωση την εξής εικόνα.



Μια πινακίδα δείχνει προς τα πού είναι ο Γεωμετρικός Ναός, και αγγλιστί παρακαλώ “Rakita - Geometric Temple”. Και με σφάλμα, καθώς η παύλα σε κάνει να νομίζεις ότι θα πας στη Ρακίτα ενώ μέσα στη Ρακίτα βρίσκεσαι ήδη. Αναφέρομαι επακριβώς στο ναό που περιέγραψα λεπτομερώς 2-3 παραγράφους πιο πάνω, του 8ου αιώνα π.Χ. Μια άλλη πινακίδα δείχνει προς τα πού είναι ένα ξωκλήσσι της Αγίας Παρασκευής, του 17ου αιώνα μ.Χ. Και στο διπλανό δέντρο είναι κολλημένη αφίσα με το λεπτομερές πρόγραμμα της ιεράς πανηγύρεως από 24/7 μέχρι 27/7 με τις ώρες των ακολουθιών και χοροστατούντων σεβασμιωτάτου μητροπολίτου, πρωτοσυγγέλου κλπ. και αναγράφεται και η ιστοσελίδα και το facebook του Ιερού Ναού Αγίας Παρασκευής Ρακίτας.



Ο ναός του +17ου αιώνα διαφημίζεται κραυγαλέα, ο ναός του -8ου αιώνα είναι ξεχασμένος. Θα περάσω τη νύχτα σε μία βρύση που κατεβάζει άπλετο κρύο νερό από το ελατόδασος, στην άκρη του χωριού, κοντά σε ένα σπιτάκι.





Στήνω σκηνή και ετοιμάζω φαγητό. Ο ήλιος βυθίζεται στα βουνά της δύσης. Ο καιρός είναι χάρμα. Έχει μια υπέροχη δροσιά. Με χαϊδεύει ένα φρέσκο αγέρι που φέρνει η Αοντία μέσα από το ελατόδασος. Οι στιγμές είναι απόλυτα χαλαρωτικές. Ξεκίνησα από το 0 και έφτασα στα 1184μ. ψηλά, μετά από μία δυνατή διαδρομή. Ένας βοσκός με τη γυναίκα του έρχονται με ένα γαϊδουράκι. Μαζεύουν τα ζώα τους για το βράδυ.



> Επόμενο

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου